بسم الله الرحمن الرحیم
به نظر رسيد مناسب است اولين مطلب قرآني سال 93 با حديثي از حضرت رسول (ص) در خصوص تلاوت قرآن در خانه ها آغاز گردد تا ان شاء الله از ابتداي سال جديد همه دوستان تلاوت قرآن در منازل را در برنامه زندگي خود قرار دهند.
اين حديث در منابع زير موجود است :
اصول کافی – كليني – ج ۲ ص ۶۱۰
عدةالداعی – ابن فهد حلي - ص 2۸۶
وسائل الشيعه – شيخ حر عاملي -ج۶ ص ۲۰۱
بحار الانوار – علامه مجلسي - ج ۸۹ ص ۲۰۱
حضرت رسول اکرم (ص) می فرماید:
«نَوِّرُوا بُيُوتَكُمْ بِتِلَاوَةِ الْقُرْآنِ وَ لَا تَتَّخِذُوهَا قُبُوراً كَمَا فَعَلَتِ الْيَهُودُ وَ النَّصَارَى صَلَّوْا فِي الْبِيَعِ وَ الْكَنَائِسِ وَ عَطَّلُوا بُيُوتَهُمْ فَإِنَّ الْبَيْتَ إِذَا كَثُرَ فِيهِ تِلَاوَةُ الْقُرْآنِ كَثُرَ خَيْرُهُ وَ أَمْتَعَ أَهْلَهُ وَ أَضَاءَ لِأَهْلِ السَّمَاءِ كَمَا تُضِيءُ نُجُومُ السَّمَاءِ لِأَهْلِ الدُّنْيَا.»
«خانه‌هايتان را با تلاوت قرآن نورانى كنيد و آنها را هم چون يهود و نصارا ـ كه نماز و عبادت را در خانه‌ها تعطيل كرده، تنها در كنيسه و كليسا انجام مى‌دهند ـ به گورستان تبديل نكنيد. هنگامى‌كه در خانه‌اى زياد قرآن خوانده شود، خير و بركت آن فزونى يابد و اهل خانه مدت‌ها از آن لذت خواهند برد و همان‌گونه كه ستارگان براى زمينيان مى‌درخشند، [اين خانه] نيز براى آسمانيان مى‌درخشد».
الف - نكته هاي عمومي :
هر چند حديث شريف بسيار گوياست ولي نكات متعددي مطرح شده كه بطور اجمال به برخي از آنها اشاره مي
گردد :
1. حضرت با گفتن جملۀاول « خانه های خود را بواسطه تلاوت قرآنکریم نوراني کنید و آن را قبور خود قرار ندهید » با استفاده از دو کلمۀ نور و قبر می فهماند که :
اولاً ، خانه اي که در آن قرآن تلاوتشود نورانی است.
ثانیاً ، اشخاص در آن خانه حقیقتاً زنده هستند و یک حیات روحانیدارند(به قرینۀ قبور)
ثالثاً ، آن چیزی که حقیقتاً عامل نورانیت است ،تلاوت است نهقرائت، زیرا معنای تلاوت قرائتی است که همراه آن اتّباع و پیروی است، پس اخصّ از معنایقرائت است. یعنی هر کجا تلاوت بود ، قرائت هم هست اما هرکجا قرائت بود الزاما تلاوت صدق نمي کند،
رابعاً ، طبق این روایت نورانی افرادی که در خانه های خود تلاوت قرآننمی کنند،حقيقتا مرده ای بیش نیستند زیرا اگر منزلی قبر شد، صاحبان آن منزل هم مرده محسوب مي شوند.
ب- نكته هاي خاص :
1. تعريف و شرح تلاوت:
از ريشه «تَلي يَتْلُو» به معني «در پي آمدن، دنبال كردن» است به نحوي كه ما بينِ تابع و متبوع، چيزي جز تبعيت نباشد، حال اگر «متابعت»، «امري مادي و يا پيروي در حكم» باشد، مصدرش، «تُلُوّ وِ تِلْو» خواهد بود و اگر «متابعت» به واسطه «قرائت يا تدبر در معني» باشد مصدرش «تِلاوَهْ» ميباشد.
نمونه هاي قرآني :
الف . مثالِ پيرويِ مادي و پيروي در حكم:
وَ الْقَمَرِ إذا تَليها ( شمس/ 2 ) :
قسم به ماه آنگاه كه در پي خورشيد رود و در حكمِ نورانيت، از آن تبعيت نمايد.
ب. مثالِ پيروي در حكم فقط:
وَ يَتْلُوهُ شاهِدٌ مِنْهُ....( هود 17)
و شاهدي از خاندان پيامبر او را الگو ميگيرد و از او متابعت مينمايد.
ج. مثالِ پيروي در قرائت و تدبرِ معني:
... مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ أُمَّهٌ قائِمَهٌ يَتْلُونَ آياتِ اللَّهِ آناءَ اللَّيْلِ وَ هُمْ يَسْجُدُونَ ( آل عمران 113 )
بعضي از اهلِ‌كتاب، امتي بپا خاستهاند كه آياتِ خدا را در اوقات شب در حالي كه به سجده رفتهاند با قرائت و تدبر در معني، دنبال ميكنند.
د. مثالِ پيروي در قرائت و تدبر و عمل:
الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ...( بقره 21 )
كساني كه به آنان كتاب داديم آن را به حق تلاوت مينمايند، چرا كه آنان به آن ايمان دارند.
در اين مورد حديث ديگري از پيامبر «حق تلاوت» ( يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِه) را «پيرويِ راستين در عمل» (يَتَّبِعُونَهُ حَقَّ اتّباعِهِ ) معرفي مينمايد:
ميبينيم اين آيه شريفه، نظر به تلاوتِ جامع در پيرويِ لفظي، معنوي و عملي دارد.
2. تلاوت دراصطلاحعلوم قرآنی:
تلاوت در علوم قرآني يعني قرائتي که همراه بافهممعناباشد به طوري که فهم منتهي بهعملمفهومآیهتفهيم شده باشد. در واقع تلاوت يعني :قرائت + فهممعنا = عمل = تلاوت.
3. جمع بندي نكات :
پس «تلاوت قرآن»، «متابعت از قرآن در قرائت و دنبال كردن معاني و پيروي در عمل» ميباشد؛ بنابر اين، «هر تلاوتي»، «قرائت» ميباشد امّا «هر قرائتي» لزوماً «تلاوت» محسوب نميشود؛ و اساساً «تلاوت» در مواردي بكار ميرود كه مطالب قرائت شده، وجوبِ پيروي را در پي آورد، از اين رو گفته نميشود: «تَلَوْتُ رِقْعَتَكَ»: «نامهات را تلاوت كردم»، بلكه صحيح آن، «قَرَأْتُ رِقْعَتَكَ» ميباشد؛ اين معني را بوضوح در آيه زير ميبينيم:
أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ وَ أَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتابَ أَفَلا تَعْقِلُونَ ( بقره 14 )
آيا مردم را به نيكي فرمان ميدهيد و خود را فراموش ميكنيد حال آنكه شما كتاب را تلاوت ميكنيد! پس چرا تعقل نميكنيد ـ و هواي نفستان را مهار نميزنيد.
در آيه شريفه با توبيخ، سؤال ميكند، كه: «تلاوتِ كتاب»، چرا «موجبِ عمل» نگشته است و چرا هوايِ نفس را مهار ننموده است؟
برای اطلاع از مطالب وبلاگ،در "خبرنامه" وبلاگ عضو شوید.
لطف و كرم الهى در پرتو شكر نعمت 